Ortodoncja – Pytania i odpowiedzi

Jeżeli w trakcie badania lekarz zdiagnozuje problem ortodontyczny, to nie należy zwlekać z jego wyleczeniem.
Pamiętajmy, że poza estetycznym uśmiechem, proste zęby, to harmonia sił panujacych w naszej jamie ustnej, co bezpośrednio przekłada się na nasze zdrowie i trwałość zębów (lub tez wykonanych prac protetycznych).

Każdy z nas marzy o pięknym uśmiechu, który doda mu pewności siebie i ułatwi relacje w społeczeństwie. Nie są to tylko puste słowa, gdyż większość nawiązywanych przez nas kontaktów rozpoczyna się od podświadomego oceniania zachowań i estetyki rozmówcy (tak zwane „pierwsze wrażenie”). Podstawą w relacji jest szeroki, naturalny uśmiech i pewność siebie.

Kolejnym aspektem przemawiającym za podjęciem leczenia jest łatwość utrzymania higieny. Uzyskanie odpowiednich przestrzeni międzyzębowych daje możliwość dokładnego oczyszczenia obszarów narażonych na pozostawanie bakterii prowadzących do wielu chorób (próchnica, paradontoza,…).

Niestety czasami Pacjenci rezygnują z podjęcia leczenia lub odkładają je w czasie, co odbija się na ich stanie zdrowia. Często początki problemów są niezauważalne (niezależnie czy mówimy o bruksizmie, czy o braku możliwości doczyszczenia przestrzeni międzyzębowych) i dlatego są bagatelizowane przez Pacjentów. Często podejmujemy leczenie dopiero w momencie gdy zaczyna nas coś boleć lub Partner/ka zwróci nam uwagę, iż np. zgrzytami zębami w nocy. 

Stłoczone, nakładające się i obrócone zęby trudno jest wyczyścić, co może prowadzić do rozwoju próchnicy. Wada zgryzu może również spowodować rozwój chorób dziąseł i przyzębia, zgryz głęboki powoduje ścieranie zębów, a odwrotny zgryz krzyżowy może spowodować występowanie bólu w okolicy głowy i szyi. Choroby przyzębia, występujące częściej w przypadku stłoczonych, ciasno ustawionych zębów, są uznawane za jedną z przyczyn chorób serca oraz cukrzycy. Leczenie wad zgryzu u młodych, rosnących pacjentów jest bardziej przewidywalne, a ponadto rozpoczęte odpowiednio wcześnie może pozwolić uniknąć kosztownego leczenia kompleksowego lub chirurgicznego w wieku dorosłym.

Zazwyczaj lekarz stomatolog podczas wizyty konsultacyjnej lub profilaktycznej kieruje Pacjenta na konsultację ortodontyczną, jednak zdarzają się przypadki, iż Pacjent samodzielnie decyduje się na bezpośrednią wizytę konsultacyjną u ortodonty. 

Najlepszy wiek do podjęcia leczenia ortodontycznego, to około 7 lat. Jest to okres ważny pod względem rozwoju organizmu i rozrostu tkanek. W momencie, gdy pojawiają się pierwsze zęby stałe, dentysta może dokonać prawidłowej oceny zgryzu i zaplanować ewentualne leczenie.

Leczenie ortodontyczne obecnie prowadzimy z sukcesami zarówno u dzieci jaki i osób dorosłych i seniorów. Plan leczenia uzależniony jest od stanu uzębienia i okolicznych tkanek.

Niestety nie ma takiej możliwości – jeżeli do 12 roku życia położenie zębów będzie nieodpowiednie, to już ich pozycja się samoczynnie nie zmieni.

Retencja stanowi istotny element leczenia ortodontycznego. Polega na ustabilizowaniu skorygowanego zgryzu i ustawienia zębów. Trwałość efektów leczenia ortodontycznego zależy właśnie od prawidłowej retencji, dlatego ważne jest, by nie zaniedbać tej kwestii.

Aby uzyskać optymalną trwałość otrzymanych rezultatów leczenia ortodontycznego, stosuje się specjalne aparaty retencyjne, wykonywane po zdjęciu aparatu stałego. Korzystając z nich warto zwrócić uwagę na kilka rzeczy:

1. Aparat powinien być noszony przez całą dobę, dopóki ortodonta nie przedstawi innych zaleceń.
2. Pamiętaj o higienie i dokładnym czyszczeniu aparatów, przy pomocy pasty i szczoteczki do zębów oraz letniej (nie gorącej) wody. Pozwoli to usunąć płytkę bakteryjną oraz nieprzyjemny zapach. Aparaty przechowujemy w specjalnym pudełku, by uniknąć ich zgubienia.
3. Pamiętaj o zabieraniu aparatu na wszystkie wizyty kontrolne u ortodonty
4. Aparat na początku może nieco utrudniać mówienie, aby szybciej się przyzwyczaić, warto ćwiczyć mówienie i czytać na głos.
5. W przypadku zagubienia aparatu zgłoś to swojemu ortodoncie.
6. Nie próbuj regulować aparatu na własną rękę – jeśli nie pasuje, skontaktuj się ze swoim lekarzem.

Czynniki mające wpływ na stabilizację nowego ułożenia zębów:

• Wiek pacjenta
• Przebieg wzrostu zębów
• Kątowa i odległościowa relacja między zębami siecznymi
• Właściwe kontakty między łukami zębowymi (dolnym i górnym)
• Stan przyzębia
• Obecność punktów stycznych
• Układ warg, policzków, oraz języka, a także ich napięcie
• Ewentualne dysfunkcje czy też parafunkcje
• Obecność zębów mądrości

Głównie zależy od konkretnej wady zgryzu – jej nasilenia oraz rodzaju. Również wybrana metoda leczenia może mieć wpływ na czas okresu retencji (oraz dodatkowo wiek pacjenta i inne czynniki – np. genetyczne). Jednak zazwyczaj dopiero po 12 miesiącach ryzyko retencji mija i można utrzymać odpowiednie ustawienie zębów. W tym celu stosujemy retainery (aparaty retencyjne – noszone regularnie w tym czasie), które pozwalają ochronić zęby i utrzymać je w zadanym położeniu.

W zależności od zakresu oraz rodzaju wady zgryzu jest to od 12 do 30 miesięcy. Najczęściej aparat noszony jest przez około 2 lata.

Leczenie ortodontyczne nie jest bolesne – czasami (po niektórych wizytach korygujących aparat) może się pojawić uczucie ucisku w trakcie zagryzania. W takiej sytuacji można zażyć Paracetamol. Jednak w znaczącej większości przypadków Pacjenci nie odczuwają żadnego dyskomfortu. 

Po założeniu aparatu ortodontycznego lepiej unikać niektórych bardzo twardych pokarmów – na przykład twarde cukierki i owoce z pestkami, a także pokarmy lepkie (karmel, guma do żucia). Ortodonta przekaże szczegółowe wskazówki z zaznaczeniem na co należy uważać.

W trakcie leczenia zalecane jest mycie zębów minimum 4x dziennie – po każdym posiłku i przed snem.

Częstość wizyt kontrolnych ustalana jest indywidualnie i zależy od tego jaką wadę zgryzu leczymy. Standardowo przy apratach stałych taka wizyta ma miejsce raz w miesiącu.

W większości przypadków można leczyć ortodontycznie zęby, które były już leczone protetycznie.